Ρευματοκλοπή στην Ελλάδα: Οι πρακτικές του ΔΕΔΔΗΕ και οι καταγγελίες των πολιτών

Η ρευματοκλοπή στην Ελλάδα αποτελεί ένα διαχρονικό ζήτημα, με σημαντικό οικονομικό κόστος και επιπτώσεις για το σύνολο του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας. Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι πολίτες δημοσιεύουν στο διαδίκτυο καταγγελίες σχετικά με τον τρόπο που ο ΔΕΔΔΗΕ διεξάγει τους ελέγχους, υπολογίζει τα πρόστιμα και διεκδικεί τις οφειλές σε περιπτώσεις που εκτιμά ότι έχει γίνει παρέμβαση στον μετρητή.

Παρότι ο ΔΕΔΔΗΕ έχει θεσμοθετημένο ρόλο στην προστασία του δικτύου και στην αντιμετώπιση παράνομων παρεμβάσεων, πολλές πρακτικές του έχουν γίνει αντικείμενο έντονης συζήτησης.

---

Τι θεωρείται ρευματοκλοπή και γιατί αυξάνονται οι καταγγελίες

Η ρευματοκλοπή περιλαμβάνει κάθε μη εξουσιοδοτημένη παρέμβαση σε μετρητή ή δίκτυο με σκοπό τη μείωση της χρέωσης κατανάλωσης. Ωστόσο, ενώ το φαινόμενο είναι υπαρκτό, η απότομη αύξηση των προστίμων και η ένταση των ελέγχων έχει φέρει στην επιφάνεια πολλά ερωτήματα για τη διαδικασία.

Η διαδικασία του ελέγχου και οι καταγγελίες αδιαφάνειας.

1. οι έλεγχοι συχνά γίνονται χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση,
2. η καταγραφή ενός τεχνικού ευρήματος θεωρείται αυτόματα απόδειξη ρευματοκλοπής,
3. Η καταγραφή γίνεται ΑΠΟ ΙΔΙΩΤΗ και όχι ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ, ενώ συνήθως ο ελεγκτής είναι ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ του ΔΕΔΔΗΕ, δηλαδή ο ίδιος Ο ΔΕΔΔΗΕ ελέγχει και επιβάλει πρόστιμο.
4. οι πολίτες δηλώνουν ότι δεν έχουν πρόσβαση σε ανεξάρτητο τεχνικό πραγματογνώμονα,
5. τα πρόστιμα είναι υψηλά και βασίζονται σε εκτιμήσεις που δεν αντικατοπτρίζουν τη πραγματική κατανάλωση.
6. Συχνά μετρητές είναι εκτεθειμένοι σε καιρικές συνθήκες και σε μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση.
7. Συχνά οι μετρητές είναι παλαιάς κατασκευής (δεκαετίας 1960) και αναπόφευκτα είναι αρρύθμιστοι και με τεχνικά προβλήματα, τα οποία δεν λαμβάνονται υπόψη, θεωρώντας “δεδομένη” την παρέμβαση σε αυτούς με σκοπό τη ρευματοκλοπή.

Πώς πραγματοποιείται ο έλεγχος του ΔΕΔΔΗΕ

Ο ΔΕΔΔΗΕ έχει δικαίωμα να πραγματοποιεί επιτόπιους ελέγχους, ωστόσο το ζήτημα αφορά τον τρόπο διεξαγωγής.

Έχει παρατηρηθεί ότι γίνεται:

1. Έλεγχος χωρίς παρουσία του καταναλωτή

Πολλοί καταγγέλλουν ότι ο τεχνικός αντικαθιστά τον μετρητή χωρίς ο ιδιοκτήτης να είναι παρών, γεγονός που δημιουργεί αμφιβολίες για το πότε και πώς καταγράφηκαν πιθανές «παραβιάσεις».

2. Έλλειψη διαφάνειας στην τεχνική αναφορά

Οι πολίτες συχνά αναφέρουν ότι τα ευρήματα περιγράφονται με τεχνικούς όρους, χωρίς αναλυτικές φωτογραφίες ή ανεξάρτητη επιβεβαίωση.

3. Τα πρακτικά παράδοσης–παραλαβής

Είναι συχνοί οι ισχυρισμοί ότι το έγγραφο υπογράφεται υπό πίεση ή χωρίς πλήρη εξήγηση των συνεπειών.

Αυτά έχουν δημιουργήσει κλίμα δυσπιστίας, ειδικά όταν ο καταναλωτής δεν είχε ποτέ υποψιαστεί τεχνικό πρόβλημα ή προηγούμενη ανωμαλία στις ενδείξεις του μετρητή.

Πώς υπολογίζονται τα πρόστιμα για ρευματοκλοπή

Ένα από τα πιο συχνά σημεία αμφισβήτησης είναι ο τρόπος που υπολογίζεται το ποσό της οφειλής.

Συχνά, ο ΔΕΔΔΗΕ υπολογίζει την κατανάλωση κατ’ εκτίμηση, με βάση:

• το ιστορικό κατανάλωσης,
• τον τύπο της εγκατάστασης (μονοφασική/τριφασική),
• το ενδεχόμενο διάστημα «παράνομης παρέμβασης» όπως αυτό το ορίζει ο τεχνικός έλεγχος, δηλαδή ο ΔΕΔΔΗΕ αυθαίρετα.
• τη μέση κατανάλωση παρόμοιων νοικοκυριών που όμως δεν γνωρίζουμε εάν έχουν την ίδια ισχύ ηλεκτρικών συσκευών με το ελεγχόμενο νοικοκυριό.

Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί ότι:

• η εκτίμηση γίνεται με υπερβολικούς συντελεστές,
• το ποσό ξεπερνά κατά πολύ την πραγματική κατανάλωση της κατοικίας, δημιουργώντας αθέμιτο κέρδος και όχι ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ.
• δεν δίνεται δυνατότητα αξιόπιστου αντιλογισμού πριν την επιβολή του προστίμου, ούτε δυνατότητα τεκμηριωμένου ελέγχου και αμφισβήτησης καθώς δεν υπάρχει τεχνική πρόσβαση του μετρητή σε τεχνικό σύμβουλο του ελεγχόμενου.
• Αυτό οδηγεί σε περιπτώσεις όπου το εκτιμώμενο ποσό είναι δεκαπλάσιο ή και περισσότερο από τον ετήσιο λογαριασμό ενός μέσου νοικοκυριού.

Πολλοί πολίτες καταγγέλλουν ότι ο υπολογισμός γίνεται με υπερβολικές παραδοχές που ανεβάζουν σημαντικά το ποσό του προστίμου, σε ορισμένες περιπτώσεις σε επίπεδα δυσανάλογα της πραγματικής κατανάλωσης του νοικοκυριού.

---

Τι συμβαίνει μετά την επιβολή προστίμου

Όταν ο ΔΕΔΔΗΕ χαρακτηρίσει έναν μετρητή «πειραγμένο»:

• Η οφειλή βεβαιώνεται άμεσα

Ο καταναλωτής λαμβάνει το ποσό μέσω του παρόχου ενέργειας, υπό μορφή τελεσίγραφου με άμεση κίνηση της ποινικής δίωξης για ΚΛΟΠΗ.

• Η πληρωμή δεν αναστέλλεται

Ακόμη και αν υποβληθεί ένσταση, η διακοπή ρεύματος και η υποβολή μήνυσης για άσκηση ποινικής δίωξης, μπορεί να προχωρήσει αν δεν γίνει ρύθμιση ή εξόφληση.

• Η δικαστική προσφυγή δεν σταματά τις διαδικασίες

Αυτό θεωρείται προβληματικό από πολλούς πολίτες, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι τιμωρούνται πριν δικαστεί η υπόθεσή τους.

---

Το «προβληματικό» πλαίσιο λειτουργίας του ΔΕΔΔΗΕ και τα περιθώρια βελτίωσης

Η ανάγκη αντιμετώπισης της ρευματοκλοπής είναι δεδομένη. Ωστόσο, πολλές διαδικασίες χρήζουν αναθεώρησης για να ενισχυθεί η διαφάνεια και η εμπιστοσύνη.

1. Ενημέρωση και διαφάνεια

Αναλυτικές φωτογραφίες, πλήρης περιγραφή των ευρημάτων και παρουσία του καταναλωτή και άμεση αντικατάσταση του μετρητή, με σύγχρονα συστήματα που δεν επιδέχονται αμφισβήτησης ή και παράνομης παρέμβασης.

2. Ανεξάρτητος πραγματογνώμονας

Η δυνατότητα εξέτασης του μετρητή από τρίτο, ανεξάρτητο φορέα και όχι από τους υπαλλήλους του ΔΕΔΔΗΕ ή από ΙΔΙΩΤΗ.

3. Ρεαλιστικοί υπολογισμοί

Να περιοριστεί ο υποκειμενικός υπολογισμός και να θεσπιστεί κοινή μεθοδολογία υπολογισμού κατανάλωσης με αντικειμενικά δεδομένα.

4. Δίκαιο πλαίσιο ενστάσεων

Να μην απαιτείται η άμεση πληρωμή ή ρύθμιση ή η άσκηση ποινικής δίωξης, πριν εξεταστεί η υπόθεση και πριν βεβαιωθεί ότι όντως υπήρξε παραβίαση του μετρητή από ανεξάρτητο ελεγκτή.

---

Συμπέρασμα

Η ρευματοκλοπή αποτελεί σοβαρό ζήτημα που επιβαρύνει οικονομικά το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, οι διαδικασίες αντιμετώπισης πρέπει να είναι διαφανείς, δίκαιες και πλήρως τεκμηριωμένες.

Οι εκατοντάδες διαδικτυακές καταγγελίες δείχνουν ότι σήμερα πολλοί πολίτες αισθάνονται πως το βάρος πέφτει πάνω τους χωρίς επαρκείς εγγυήσεις αξιοπιστίας και αντικειμενικότητας.

Η ουσιαστική λύση δεν είναι μόνο η αυστηρότητα, αλλά η ισορροπία: προστασία του δικτύου, αλλά και προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών.