πως να αθωωθείτε για χρέη στο δημόσιο άνω των 50000 ευρώ. Νομικό παράθυρο για την αθώωση σε ποινικό δικαστήριο για χρέη στο δημόσιο
πως να αθωωθείτε για χρέη στο δημόσιο
πως να αθωωθείτε για χρέη στο δημόσιο άνω των 50000 ευρώ. Νομικό παράθυρο για την αθώωση σε ποινικό δικαστήριο για χρέη στο δημόσιο
Σύμφωνα με το νόμο εάν κάποιος έχει οφειλές προς το δημόσιο τότε κινδυνεύει με ποινές φυλάκισης ενώπιον των ποινικών δικαστηρίων.
Σε αντίθεση με τη κίνηση της ποινικής διαδικασίας που αποτελούσε μέχρι και πριν λίγο καιρό «διαρκές έγκλημα» όταν το ποσό ήταν πάνω από 5.000 ευρώ, το δημόσιο σήμερα μπορεί να καταθέσει μήνυση μόνο για χρέη στο δημόσιο άνω των 50.000 ευρώ.
Πολλοί ρωτούσαν τι σημαίνει διαρκές έγκλημα. Στη πράξη όταν το ποσό καθίστατο ληξιπρόθεσμο και απαιτητό από την ΔΟΥ και ξεπερνούσε τις 5.000 ευρώ τότε το αδίκημα λόγω του ότι ήταν διαρκές δεν υπέπιπτε σε παραγραφή. Ταυτόχρονα και ανά πάσα στιγμή ο υπόχρεος μπορούσε να συλληφθεί και να οδηγηθεί στην αυτόφωρη διαδικασία ή στον ανακριτή και στην φυλακή μετά από προφυλάκιση.
Με τις αλλαγές που επέφερε ο νόμος 4321/2015 αποποινικοποιήθηκε για τις εκκρεμείς υποθέσεις η μη καταβολή χρεών στο δημόσιο μέχρι του ποσού των 50.000 ευρώ. Παρόλα αυτά το δημόσιο διατήρησε ως μέσο πίεσης για αυτές τις οφειλές, τις κατασχέσεις έναντι των οφειλετών.
Μετά τη δημοσίευση του νέου νόμου και της σχετικής εγκυκλίου περί απόσυρσης όλων των εκκρεμών ποινικών δικών για ποσά μικρότερα των 50.000 ευρώ παρατηρήθηκαν τα εξής παράδοξα νομικά αλλά και πραγματικά με αποτέλεσμα ο απλός πολίτης αντί να κοιμάται ήσυχος από ένα τέτοιο μέτρο να βρίσκεται ακόμη περισσότερο μπερδεμένος σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Από την άλλη το δημόσιο εκεί που νομίζει ότι έφερε μια λύση, ίσως και να δημιούργησε περισσότερους εισπρακτικούς πονοκεφάλους.
Υπήρξε χαρακτηριστική περίπτωση οφειλέτη του δημοσίου της τάξης των 12.000 ευρώ (κεφάλαιο και προσαυξήσεις) ο οποίος είχε καταδικαστεί πρωτόδικα σε 8 μήνες φυλάκιση (πριν τη δημοσίευση του νόμου) με μετατροπή της ποινής του, επειδή δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις αναστολής. Άσκησε έφεση και μέχρι τη συζήτηση της υποθέσεώς του στο εφετείο δημοσιεύθηκε ο νόμος.
Σύμφωνα με το νόμο θα έπρεπε η υπόθεσή του να τεθεί στο αρχείο, ωστόσο, επειδή του επιδόθηκε η κλήση του δικαστηρίου, έπρεπε να κηρυχθεί αθώος ενώπιον του ακροατηρίου. Ο άνθρωπος αυτός ακούγοντας την «παραπληροφόρηση» των «ειδικών», θεώρησε δεδομένο ότι θα αποσυρθεί η υπόθεσή του και δεν εμφανίστηκε στο εφετείο.
Το εφετείο όμως κήρυξε ανυποστήρικτη την έφεσή του και επικύρωσε τη πρωτόδικη ποινή με αποτέλεσμα ο άνθρωπος αυτός να κινδυνεύει να μπει στη φυλακή. Ωστόσο, ο νόμος λέει ότι οι ποινές δεν εκτελούνται ακόμη και αν επιβλήθηκαν, αλλά ο άνθρωπος αυτός έχει «λερώσει» ήδη το ποινικό του μητρώο με μια ποινή για φοροδιαφυγή, ενώ θα μπορούσε να κηρυχθεί αθώος.
Μεγάλο παράθυρο στο νόμο αποτελεί η μετατροπή του αδικήματος σε στιγμιαίο. Όλες οι υποθέσεις πλημμεληματικού χαρακτήρα που διατηρούσαν την αναστολή της παραγραφής, παύουν πλέον να υφίστανται και έτσι τώρα είναι πολύ πιθανό κάποιες να παραγραφούν. Βέβαια η πρόβλεψη του νόμου για παράταση της αναστολής είναι ένα ανάχωμα αλλά για όσους γνωρίζουν τη δικονομία το συγκεκριμένο ανάχωμα είναι διάτρητο.
Ένα ακόμη μεγάλο παράθυρο στο νόμο είναι οι εισαχθείσες με κατηγορητήριο υποθέσεις για χρέη στο δημόσιο που κατέστησαν ληξιπρόθεσμες και ασκήθηκαν μηνύσεις από τις ΔΟΥ για ικρότερα ποσά, ενώ εκκρεμούν και άλλες οφειλές των ίδιων πολιτών για τις οποίες ακόμη δεν ασκήθηκε ποινική δίωξη από την αρμόδια εφορία.
Ας πούμε για παράδειγμα ότι κάποιος χρωστά συνολικά 55.000 ευρώ στο δημόσιο. Τα 30.000 ευρώ έχουν ήδη καταστεί ληξιπρόθεσμα και έχει ασκηθεί ποινική δίωξη, ενώ τα υπόλοιπα είχε γίνει κάποια ρύθμιση όταν ασκήθηκε η προηγούμενη δίωξη και δεν έχουν καταστεί ακόμη ληξιπρόθεσμα. Για τα 30.000 ευρώ έχει εκδοθεί και κοινοποιηθεί κατηγορητήριο στον κατηγορούμενο.
Σύμφωνα με το νέο νόμο για την κατηγορία αυτή θα πρέπει να κηρυχθεί αθώος λόγω ποσού, ανεξάρτητα εάν η συνολική οφειλή είναι άνω των 50.000 ευρώ. Στη συνέχεια όμως για το ποσό των 25.000 ευρώ δεν θα ασκηθεί ποινική δίωξη αφού σύμφωνα με το νόμο, υποθέσεις για τις οποίες δεν ασκήθηκε δίωξη δεν υπάρχει πλέον ποινική ευθύνη. Έτσι, όσοι είχαν χρέη προς το δημόσιο και κατάφεραν να σπάσουν τις οφειλές σε ληξιπρόθεσμες και μη με οποιονδήποτε τρόπο (και είναι πολλοί αυτοί) τότε αν και είχαν οφειλές μεγαλύτερες από 50.000 ευρώ δεν διώχθηκαν ποινικά λόγω του νέου νόμου και της μετατροπής του αδικήματος από διαρκές σε στιγμιαίο.
Το απόλυτο δε ευτράπελο είναι ο διαχωρισμός των οφειλών από τη πλευρά του δημοσίου. ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Τα χρέη πχ από ΦΠΑ δεν εμπίπτουν στη διάταξη. Υπήρξε περίπτωση αμέσως μετά τη δημοσίευση του νόμου – όπου όλος ο κόσμος άκουγε αποποινικοποίηση και νόμιζε ότι εμπίπτουν όλα τα χρέη προς το δημόσιο – πολίτη που πήγε αεράτος για οφειλές ΦΠΑ 15.000 ευρώ χωρίς δικηγόρο και μόλις τον φώναξαν είπε, για μένα δεν ισχύει ο νόμος; Το δικαστήριο του εξήγησε ότι ο ΦΠΑ δεν εμπίπτει στις διατάξεις και του επέβαλε ποινή, η οποία ήταν εξαγοράσιμη και ευτυχώς ο άνθρωπος έκανε έφεση και αφέθηκε ελεύθερος, αλλιώς μέχρι την πληρωμή θα κρατούνταν.
Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι ναι μεν ο νέος νόμος απέσυρε αρκετές περιπτώσεις ανθρώπων με μικρά ποσά οφειλών προς το δημόσιο, αφετέρου δε με συγκεκριμένα δικονομικά παράθυρα ευνοούνται και περιπτώσεις με μεγαλύτερα ποσά. Σε κάθε περίπτωση πάντως τα παράθυρα που δημιουργούνται αποτελούν πρόβλημα για τα δημόσια ταμεία.
Άρθρο 20 Άλλα συναφή θέματα - ποινική δίωξη Η παρ. 1 του άρθρου 25 του ν. 1882/1990 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Όποιος δεν καταβάλλει τα βεβαιωμένα στη Φορολογική Διοίκηση χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων (4) μηνών τιμωρείται με ποινή φυλάκισης: α) Ενός (1) τουλάχιστον έτους, εφόσον το συνολικό χρέος από κάθε αιτία, συμπεριλαμβανομένων των κάθε είδους τόκων ή προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών, υπερβαίνει το ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ. β) Τριών (3) τουλάχιστον ετών, εφόσον το συνολικό χρέος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ανωτέρω περίπτωση α΄, υπερβαίνει το ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ. Η ποινική δίωξη ασκείται ύστερα από αίτηση του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. ή των Ελεγκτικών Κέντρων ή του Τελωνείου προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών της έδρας τους, που συνοδεύεται υποχρεωτικά από πίνακα χρεών, συμπεριλαμβανομένων των κάθε είδους τόκων ή προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων. Η πράξη μπορεί να κριθεί ατιμώρητη, εάν το ποσό που οφείλεται εξοφληθεί μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης σε οποιονδήποτε βαθμό.» Αποφάσεις ποινικών δικαστηρίων που εκδόθηκαν για χρέη μικρότερα από τα οριζόμενα στην παράγραφο 1 και δεν έχουν εκτελεστεί κατά τη δημοσίευση του νόμου αυτού, δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεσή τους, διακόπτεται. Εκκρεμείς αιτήσεις Προϊσταμένων Δημόσιων Οικονομικών Υπηρεσιών ή Ελεγκτικών Κέντρων ή Τελωνείων ή ένδικα μέσα κατά αποφάσεων για χρέη κατώτερα αυτών που ορίζονται ανωτέρω, δεν εισάγονται για συζήτηση. Η αναστολή της παραγραφής των χρεών, κατώτερων του ποσού των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ, για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση ποινικής δίωξης, λήγει με τη δημοσίευση του νόμου αυτού, η παραγραφή συνεχίζεται και δεν συμπληρώνεται πριν την πάροδο έτους από τη λήξη της αναστολής. Η παραγραφή του αδικήματος, του οποίου κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου δεν έχει συμπληρωθεί το μετά την πάροδο τετραμήνου χρονικό διάστημα που προβλέπεται στην παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 3943/2011, αρχίζει από τη δημοσίευση του παρόντος.
H Eγκύκλιος ΠΟΛ 1109/2015 του Υπουργείου Οικονομικών με θέμα «Κοινοποίηση των διατάξεων του άρθρου 20 του ν. 4321/2015 (ΦΕΚ 32 Α΄/21.3.2015) περί ποινικής δίωξης λόγω μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο (άρ. 25 ν.1882/1990) και λοιπά συναφή θέματα» διευκρινίζει τη νέα ρύθμιση με την οποία αποποινικοποιείται η μη καταβολή χρεών για συνολικά ποσά μικρότερα των 50.000 ευρώ.
Ειδικότερα η εγκύκλιος έχει ως εξής: Ι. Θέματα επαναρρύθμισης ποινικού αδικήματος: Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις επαναρρυθμίζεται το προβλεπόμενο από το άρ. 25 του ν. 1882/1990 ποινικό αδίκημα της μη καταβολής βεβαιωμένων στη Φορολογική Διοίκηση χρεών προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου καθώς και τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα και συγκεκριμένα: α) Αύξηση του ορίου του αξιοποίνου Αυξάνεται το κατώτερο ποσό της συνολικής ληξιπρόθεσμης οφειλής συμπεριλαμβανομένων των κάθε είδους τόκων ή προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων προς το Δημόσιο και τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα, άνω του οποίου ζητείται η ποινική δίωξη των υπευθύνων, από πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ που ίσχυε μέχρι τη δημοσίευση του νόμου, σε πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ.
Αποποινικοποιείται, δηλαδή, η μη καταβολή χρεών για συνολικά ποσά μικρότερα των 50.000 ευρώ. β) Κατάργηση αυτόφωρης διαδικασίας Ομοίως με τις κοινοποιούμενες διατάξεις καταργείται το έκτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 25 του ν. 1882/1990, όπως αυτό θεσπίστηκε με τη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του ν. 3943/2011, που αναδιατύπωνε την αντικειμενική υπόσταση του αδικήματος, ορίζοντας ως χρόνο τέλεσης αυτού το χρονικό διάστημα από την παρέλευση τεσσάρων μηνών μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου αντίστοιχου με το 1/3 της κατά περίπτωση προβλεπόμενης προθεσμίας παραγραφής, καθιστώντας το εν λόγω αδίκημα διαρκές και συνεχές αυτόφωρο.
Με τις νέες διατάξεις επανέρχεται ο προγενέστερος της ανωτέρω διάταξης χαρακτηρισμός του εν λόγω αδικήματος ως στιγμιαίου, με χρόνο τέλεσης αυτού την παρέλευση τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία λήξης καταβολής των οφειλών. γ) Μεταβατικές διατάξεις i) Δικαστικές αποφάσεις – Εκκρεμείς διαδικασίες (αιτήσεις ποινικών διώξεων ή ένδικα μέσα) Αποφάσεις ποινικών δικαστηρίων που εκδόθηκαν για μη καταβολή συνολικών ποσών κάτω των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ, και δεν έχουν εκτελεστεί μέχρι τη δημοσίευση του νόμου, δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεσή τους, αυτή διακόπτεται.
Εκκρεμείς αιτήσεις ή ένδικα μέσα κατά αποφάσεων για χρέη που υπολείπονται του ποσού των 50.000 ευρώ, δεν εισάγονται για συζήτηση στο δικαστήριο. ii) Λήξη αναστολής παραγραφής χρεών Η κατά το άρθρο 25 παρ.7 του Ν. 1882/1990 αναστολή παραγραφής των χρεών που άρχισε με την υποβολή αίτησης ποινικής δίωξης για συνολικά ποσά κατώτερα των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ, λήγει την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου, δηλαδή την 21-03-2015, και δεν συμπληρώνεται, σε κάθε περίπτωση, πριν από την πάροδο ενός έτους από τη λήξη της αναστολής.
Η παραπάνω ρύθμιση προϋποθέτει τη μη έκδοση κατά την ως άνω ημερομηνία τελεσίδικης απόφασης, καθόσον στην περίπτωση ήδη εκδοθείσας τελεσίδικης απόφασης η αναστολή της παραγραφής έληξε την ημερομηνία της τελεσιδικίας. iii) Παραγραφή του αδικήματος που τελεί στην αυτόφωρη διαδικασία Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις το αδίκημα κατέστη πλέον στιγμιαίο -όπως αναλύεται στο ανωτέρω σημείο (1β) της παρούσας – με χρόνο τέλεσης αυτού, το χρονικό σημείο παρέλευσης τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία λήξης καταβολής των οφειλών.
Κατά συνέπεια την ίδια χρονική στιγμή αρχίζει και η παραγραφή του αδικήματος, η οποία λόγω του πλημμεληματικού χαρακτήρα αυτού είναι πενταετής, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 18 και της παρ.3 άρθρου 111 του Ποινικού Κώδικα. Για τα αδικήματα για τα οποία κατά την δημοσίευση του νόμου έχει μεν παρέλθει το ως άνω χρονικό διάστημα των τεσσάρων μηνών από το ληξιπρόθεσμο αυτών, δεν έχει όμως ακόμα συμπληρωθεί και το διάστημα που ορίζεται στην παρ. 1γ του άρθρου 3 του Ν. 3941/2011, ήτοι των είκοσι (20) μηνών του διαρκούς αδικήματος, η παραγραφή αυτού αρχίζει από τη δημοσίευση του Ν. 4321/2015, δηλαδή την 21-03-2015. δ) Επισημάνσεις Σε κάθε περίπτωση επισημαίνεται ότι, η υποβολή αίτησης ποινικής δίωξης δεν επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια του Προϊσταμένου της αρμόδιας κατά περίπτωση υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης, αντίθετα, εντάσσεται στις ενέργειες που ασκούνται κατά δέσμια αρμοδιότητα.
Με την υποβολή της σχετικής αίτησης στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών η περαιτέρω πορεία της υπόθεσης εκφεύγει των αρμοδιοτήτων της Διοίκησης και όποια ένσταση του φορολογουμένου, μπορεί να προβληθεί μόνο ενώπιον των δικαστικών αρχών. Για τις αιτήσεις ποινικής δίωξης για συνολικό ποσό οφειλών κάτω των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ, για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση και ως εκ τούτου δεν έχει λήξει η αναστολή παραγραφής των χρεών τους, μέσα σε εύλογο χρόνο θα πρέπει να έχει ενημερωθεί το σύστημα TAXIS, προκειμένου να κλείσουν και οι αναστολές παραγραφής χρεών που περιέχονται σε αυτές, με ημερομηνία την 21-03-2015. ΙΙ.
Θέματα εμφάνισης μάρτυρα στο ακροατήριο – σχετική η αρ. 5/2012 εγκύκλιος του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Όπως είναι γνωστό, με το β εδάφιο της παραγράφου του άρθρου 3 του ν. 3943/2011 προστέθηκε δεύτερο εδάφιο στην παράγραφο 8 του άρθρου 25 του ν. 1882/1990, σύμφωνα με το οποίο η εμφάνιση του μάρτυρα στο ακροατήριο δεν είναι υποχρεωτική, εφόσον έχει προηγηθεί έγγραφη ενημέρωση του αρμόδιου εισαγγελέα ή δικαστηρίου εκ μέρους της Φορολογικής Διοίκησης σχετικά με τη διαδικαστική εξέλιξη της οφειλής.
Με την ΠΟΛ.1151/13.7.2011 παρασχέθηκαν οδηγίες ως προς τη δυνητική εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης και την αποφυγή εφαρμογής της σε περιπτώσεις που η μη εμφάνιση του μάρτυρα στο ακροατήριο δυνατόν να παρακωλύσει την εν γένει διαδικασία (λχ ως προς την άμεση λήψη των αποδείξεων από το δικαστήριο, αναγκαιότητα αντίκρουσης των υπό του κατηγορουμένου αναπτυχθέντων). Εντούτοις, παρά την τήρηση των ανωτέρω και την έγκαιρη ενημέρωση του αρμόδιου Εισαγγελέα – Δικαστηρίου από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Φορολογικής Διοίκησης, παρατηρείται το φαινόμενο να αναβάλλεται η εκδίκαση των εν λόγω υποθέσεων προκειμένου να εμφανιστούν οι απουσιάζοντες μάρτυρες της Φορολογικής Διοίκησης, με την ταυτόχρονη επιβολή σε αυτούς ποινών λιπομαρτυρίας, όπως αυτό άλλωστε διαπιστώνεται και στην αρ. 5/2012 εγκύκλιο του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, με την οποία θέτει υπόψη των αρμοδίων αρχών ότι η κατά τα ανωτέρω «ακολουθούμενη από τα δικαστήρια πρακτική της επιβολής ποινών λιπομαρτυρίας στις ως άνω περιπτώσεις, καίτοι η εμφάνιση των μαρτύρων δεν είναι υποχρεωτική, δεν είναι σύννομη, θέτοντας ως εκ τούτου εκποδών το σαφές γράμμα του νόμου». Κατόπιν των ανωτέρω, κρίνεται σκόπιμη η αναφορά της αρ. 5/2012 εγκυκλίου του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, όταν συντάσσεται έγγραφη ενημέρωση στον αρμόδιο Εισαγγελέα ή Δικαστήριο.
ΙΙΙ. Κατάργηση υποχρέωσης ηλεκτρονικής υποβολής τριμηνιαίων συγκεντρωτικών στοιχείων αιτήσεων ποινικής δίωξης Με τα αρ. ΔΝΥ 1039632 ΕΞ 8.3.2012, ΔΝΥ Α 1110179 ΕΞ 26.7.2012 και ΔΝΥ Α 1137554 ΕΞ 2013 /5.9.2013 έγγραφα, σας παρασχέθηκαν οδηγίες για την ανά τρίμηνο (και το αργότερο εντός 10ημέρου από την πάροδο του τριμήνου) υποβολή συγκεντρωτικών καταστάσεων, μεταξύ άλλων, των αιτήσεων ποινικής δίωξης στο εσωτερικό δίκτυο (INTRANET) του Υπουργείου (http://10.16.5.21). Λαμβάνοντας υπόψη ότι, το σύνολο των ανωτέρω πληροφοριών είναι δυνατόν να εξάγεται από το σύστημα TAXIS, σας γνωρίζουμε ότι η τήρηση της ανωτέρω διαδικασίας δεν απαιτείται εφεξής
