Δείτε τις αλλαγές στο Ποινικό κώδικα όπως προβλέποναι στο νέο νόμο 3904/2010

Ριζικές αλλαγές εισηγείται το Υπουργείο Δικαιοσύνης διαφάνειας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον Ποινικό Κώδικα και στον Κώδικα Ποινικής δικονομίας, προσδοκώντας βελτίωση και εξορθολογισμό στην απονομή της ποινικής δικαιοσύνης.

Ακολουθεί το σχέδιο νόμου πολύ πριν τη ψήφισή του ή την τροποποίησή του για μία πρώτη εικόνα των επικείμενων αλλαγών που όλοι συνομολογούν (δικαστικοί, νομοθέτης, λειτουργοί της δικαιοσύνης) ότι είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Βέβαια, καλό είναι να κρατούμε μικρό καλάθι, γιατί την τελευταία 30 ετία ψηφίστηκαν αρκετοί νόμοι οι οποίες προσδοκούσαν την επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης, την αποσυμφόρηση των φυλακών και τον εξορθολογισμό της δικαιοσύνης, ωστόσο τα προβλήματα παρέμειναν και εξακολουθούν να ταλανίζουν τη θέμιδα.

ΔΕΝ έχει ψηφιστεί ακόμη.

Προτάσεις του σχεδίου νόμου για την βελτίωση της απονομής της ποινικής δικαιοσύνης

1. Προτείνεται η εισαγωγή του θεσμού της ποινικής συνδιαλλαγής, που ανταποκρίνεται στη βασική επιδίωξη της ποινικής δίκης για αποκατάσταση ασφαλούς και ειρηνικού κοινωνικού βίου υπό την αιγίδα του νόμου.

2. Προτείνεται η τροποποίηση ορισμένων διατάξεων του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, χάριν της νομοτεχνικής απλούστευσης και εξορθολογισμού τους, που προωθούν την αρχή της επικουρικότητας και την αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων και ελευθεριών, ιδιαίτερα εκείνο της διεξαγωγής της ποινικής δίκης εντός λογικής προθεσμίας και χωρίς υπαίτια καθυστέρηση (άρθρα 43 παρ. 3, 47 παρ. 3, 111, 112 παράγραφοι 2 και 4, 171 παρ. 1 δ΄, 248, 308, 309, 349 και
375 ΚΠΔ).

3. Προτείνεται να καταργηθούν οι διατάξεις του Ποινικού Κώδικα για τη μονομαχία (άρθρα 316 έως και 321)και την καταστολή φθορών που προκαλούν το κοινό αίσθημα (άρθρο 384Α) ως αναχρονιστικές και μηδέποτε εφαρμοσθείσες οι πρώτες και ως φέρουσα παρωχημένο ιδεολογικό στίγμα και χωρίς αντεγκληματική χρησιμότητα η δεύτερη.

4. Προτείνεται να αποποινικοποιηθεί η οφειλή μικροποσών στα ασφαλιστικά ταμεία, με διαφοροποίηση του ύψους μεταξύ των παρακρατούμενων από τον εργοδότη εισφορών των ασφαλισμένων και όσων ο εργοδότης οφείλει προσωπικά, ώστε η πρώτη πράξη να αντιμετωπίζεται αυστηρότερα από τη δεύτερη.

5. Προτείνεται η υπαγωγή στο «φυσικό δικαστή» (:Μικτά Ορκωτά Δικαστήρια) των υποθέσεων ανηλίκων θυμάτων κακουργηματικών πράξεων, προς εξορθολογισμό
της δικονομικής τάξης στο σημείο αυτό και παράλληλη επίσπευση της εκδικάσεως των υποθέσεων αυτών, αλλά και επιτάχυνσης της διαδικασίας στα Τριμελή Εφετεία
Κακουργημάτων.

6. Προτείνεται η υποχρέωση αξιολόγησης κατά την επιθεώρηση των εισαγγελικών λειτουργών και των διατάξεων που εκδίδουν, ώστε να καλλιεργηθεί πνεύμα ιδιαίτερου ελέγχου της υπόθεσης πριν ασκηθεί η ποινική δίωξη.

7. Προτείνεται η υποχρέωση των επιθεωρητών να ελέγχουν κατά την επιθεώρηση των δικαστικών λειτουργών τις περί αναβολών αποφάσεις αυτών και σε περίπτωση που οι αποφάσεις δεν στοιχούνται στις διατάξεις του ΚΠΔ, να κρίνουν στη συνέχεια αν συντρέχει εξ αυτού του λόγου περίπτωση πειθαρχικού ελέγχου.

8. Προτείνεται η κατάργηση του θεσμού των αποκλειστικά προεδρευόντων στα ποινικά δικαστήρια (: πρωτοδικεία και εφετεία Αθηνών, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης)
δικαστών, ο οποίος είχε εισαχθεί με το άρθρο 2 του ν.3346/2005, αφού, το μεν, δεν επήλθε η επιδιωκόμενη επιτάχυνση της ποινικής δίκης, το δε, τούτο αποτελεί κοινό αίτημα του δικαστικού σώματος.

9. Προτείνεται, τέλος, ο εκσυγχρονισμός του συστήματος ποινών, με μια σειρά μέτρων, με παρέμβαση στα άρθρα 56, 82, 99, 100 και 105 του Ποινικού Κώδικα, με
στόχο να ενισχυθεί και απλουστευθεί η εφαρμογή της νομοθεσίας περί εναλλακτικών μέτρων και ποινών, ώστε η φυλάκιση να παραμείνει ως ποινή για τα σοβαρά αδικήματα και για τους υπότροπους εγκληματίες.

Αλλάζουν τα άρθρα του ΠΚ και ΚΠΔ
Α. Μετατροπή ποινής
Β. Αναστολή εκτέλεσης της ποινής
Γ. Υπό όρους απόλυση
Δ. Κατ’ οίκον έκτιση της ποινής
Ε. Ευεργετικός υπολογισμός της ποινής

Εξομοιώνεται ο χρόνος διενέργειας προκαταρκτικής εξέτασης και προανάκρισης, καθώς και η παράτασή του.

Το φαινόμενο παραμονής υποθέσεων στα αντίστοιχα γραφεία, χωρίς αυτό να δικαιολογείται από τη σοβαρότητα της υποθέσεως αλλάζει.

Οι παρεμβάσεις στα άρθρα 308 και 309 ΚΠΔ ουσιαστικοποιούν την προηγούμενη μεταβολή, εισάγοντας χρονικό περιορισμό για τον εισαγγελέα, προς υποβολή
προτάσεως και το συμβούλιο προς έκδοση βουλεύματος.

Το προτεινόμενο τελικά σχήμα διατηρεί μεν τη δομή του σημερινού, αυτή όμως η δομή αναμορφώνεται. Έτσι, με τροποποίηση των άρθρων 112 και 114 ΚΠΔ (άρθρο 10παρ. 4 σχεδίου νόμου), αυξάνεται η αρμοδιότητα του μονομελούς πλημμελειοδικείου προς ελάφρυνση του τριμελούς πλημμελειοδικείου [: στο τριμελές υπάγονται κατ’ αρχήν τα τιμωρούμενα με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους πλημμελήματα (όπως είναι η αντίσταση, άρ.167 Π.Κ., όλα τα περί την απονομήν της δικαιοσύνης πλημμελήματα, πολλά από τα υπηρεσιακά πλημμελήματα, άρ. 235-237 Π.Κ., η ψευδής βεβαίωση, άρ. 242 Π.Κ., τα πλείστα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, κ.ά.), αλλά και άλλα σοβαρά πλημμελήματα, όπως η παράβαση καθήκοντος, άρ. 259 Π.Κ., η ανθρωποκτονία από αμέλεια, άρ. 302 Π.Κ., η συκοφαντική δυσφήμηση δια του τύπου].

Η ανάσυρση της δικογραφίας που είχε αρχειοθετηθεί και η άσκηση ποινικής δίωξης, λόγω προσκομιδής ή επίκλησης νέων στοιχείων ή περιστατικών, αποτελεί ανεπίτρεπτο αιφνιδιασμό του φερόμενου ως εμπλεκόμενου.

Καταργείται η παρ. 6 λόγω της καταργήσεως των διατάξεων των άρθρων 316, 317, 318, 319, 320 και 321του Ποινικού Κώδικα (μονομαχία).

Η τελευταία περίπτωση (παράγραφος 7 της ισχύουσας διάταξης) περιορίζει τον κύκλο των προσώπων ιδιάζουσας δωσιδικίας μόνο στους δικαστικούς λειτουργούς
και όπως είναι φυσικό και στους δικηγόρους και τα μέλητου Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

Με την προτεινόμενη ρύθμιση της παρ.1, απλουστεύεται η διαδικασία καθαρογραφής των αποφάσεωντων ποινικών δικαστηρίων και εξοικονομείται χρόνος για την άσκηση των λοιπών καθηκόντων των δικαστικών υπαλλήλων.

Οι τρόποι ουσιαστικής περάτωσης της κύριας ανάκρισης για κακούργημα που υφίστανται σήμερα είναι τέσσερις: βούλευμα συμβουλίου πλημμελειοδικών – βούλευμα συμβουλίου εφετών σε πρώτο και τελευταίο βαθμό – βούλευμα συμβουλίου εφετών αμετάκλητο – απευθείας κλήση. Με την εισηγούμενη λύση, οι τρόποι αυτοί ουσιαστικά ενοποιούνται σε έναν: το βούλευμα του συμβουλίου πλημμελειοδικών, με δύο περιορισμένης εκτάσεως εξαιρέσεις: (το βούλευμα του συμβουλίου εφετών σε πρώτο και τελευταίο βαθμό και την απευθείας κλήση). Με τον
τρόπο αυτόν, το κομβικό ζήτημα της παραπομπής ανατίθεται σε έναν πολυπρόσωπο δικαστικό σχηματισμό, ισχυρό εγγυητικά ανάχωμα στις πρόχειρες παραπομπές.

Το πεδίο εφαρμογής του θεσμού της ποινικής συνδιαλλαγής στα κακουργήματα των άρθρων 374, 375,386, 386Α, 390 και 404 ΠΚ υπακούει στην αξίωση σύμπλευσης με τις ρυθμίσεις του ουσιαστικού ποινικού δικαίου που επιτρέπουν στα ίδια εγκλήματα την εφαρμογή των θεσμών της έμπρακτης μετάνοιας και των λόγων α-
απαλλαγής από την ποινή.

Η εφαρμογή της ποινικής συνδιαλλαγής προϋποθέτει την άσκηση της ποινικής δίωξης.

Η ανάγκη κατάρτισης μιας ρητής, ορισμένης, βάσιμης και δεσμευτικής συμφωνίας μεταξύ των μερών επιβάλλει την εκπροσώπηση των δύο πλευρών από συνηγόρους, ώστε να εξασφαλίζεται συνάμα η προώθηση τωνζητημάτων αποτελεσματικής υπεράσπισης των δικαιωμάτων και συμφερόντων των διαδίκων.
Εύλογα, ως εκ τούτου, επιβάλλεται εν προκειμένω ο αυτεπάγγελτος διορισμός συνηγόρου εκ μέρους του εισαγγελέα στον διάδικο, που δεν έχει, από τον σχετικό πίνακα του οικείου δικηγορικού συλλόγου.

όγοι εξασφάλισης αφενός του ελεύθερου και ανεπηρέαστου της απόφασης των διαδίκων και αφετέρου της ορθής και σύμφωνης με τις θεμελιώδεις αρχές της
ποινικής δίκης διεξαγωγής της (λ.χ. τεκμήριο αθωότητας), επιτάσσουν τη θέση ως μοναδικής προϋπόθεσης για την έναρξη της διαδικασίας συνδιαλλαγής της προϋπόθεσης του αιτήματος του κατηγορουμένου, σχετικά με την ετοιμότητά του για απόδοση του ιδιοποιημένου πράγματος ή για την πλήρη αποκατάσταση των συνεπειών που προκλήθηκαν από το έγκλημα.

Η μη επίτευξη συνδιαλλαγής, έχει ως συνέπεια η μεν αίτηση να θεωρείται ως ουδέποτε υποβληθείσα, το οικείο δε υλικό να καταστρέφεται. Ρητά επιπλέον θεσπίζεται στο εδάφιο αυτό αποδεικτική απαγόρευση αξιοποίησης του σχετικού υλικού, η τυχόν παραβίαση της οποίας συνιστά παραβίαση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη που συνεπάγεται την απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας κατ’ άρθρο 171 παρ. 1 δ΄ ΚΠΔ.

Τέλος, με σαφήνεια αντιμετωπίζονται η σχέση της ποινικής συνδιαλλαγής με
τα μέτρα δικονομικού καταναγκασμού και το αντικείμενό της σε περίπτωση απόπειρας.

Η δυνατότητα χωρισμού της υπόθεσης για τον συμμέτοχο εκείνον, που επιθυμεί να δικασθεί με την τακτική διαδικασία, παρέχεται ακριβώς γιατί στην περίπτωση αυτή προέχει η εξασφάλιση του δικαιώματος πρόσβασης στο φυσικό του δικαστήριο.

Η ταχύτατη εισαγωγή της υπόθεσης στο αρμόδιο δικαστήριο υπακούει στην αξίωση άμεσης εκδίκασης μιας αποδεδειγμένης υπόθεσης.

Η εκδίκαση της υπόθεσης από το δικαστήριο εξικνείται στην επικύρωση του πρακτικού συνδιαλλαγής, το οποίο υποδηλώνει την ενοχή του κατηγορουμένου για
την πράξη που περιγράφεται στο κατηγορητήριο. Για αυτό και παρέλκει εν προκειμένω η διεξαγωγή αποδεικτικής διαδικασίας, για τη διαπίστωση της ενοχής του δράστη. Αυτονόητη είναι, εξάλλου, η λήψη υπόψη των επικαλούμενων από τον κατηγορούμενο αποδεικτικών μέσων, η οποία κατατείνει στην κάλυψη των αναγκών διάγνωσης της προσωπικότητας του κατηγορουμένου καιτων άλλων στοιχείων του άρθρου 79 ΠΚ για την επιμέτρηση της ποινής.

Η δυνατότητα άσκησης του ένδικου μέσου της αναίρεσης (όχι όμως και της έφεσης) κατά της απόφασης του δικαστηρίου της ποινικής συνδιαλλαγής παρέχεται
για αμιγώς δικαιοκρατικούς λόγους, αφού η διεξαγωγή της διαδικασίας επιμέτρησης της ποινής δεν πρέπει να τίθεται στο απυρόβλητο του αναιρετικού ελέγχου.

Η πρόβλεψη για επιβολή ποινής που δεν υπερβαίνει τα τρία έτη είναι σε αρμονία με την ουσία της συνδιαλλαγής, εκτός αν το δικαστήριο συνεκτιμώντας τις περιστάσεις κρίνει ότι ο κατηγορούμενος πρέπει να παραμείνει ατιμώρητος, ενώ η μη επιβολή δικαστικών εξόδων και η μη καταχώριση στο ποινικό μητρώο ωθούν σε ευρεία α-
αποδοχή του θεσμού.

Τέλος, η συνδιαλλαγή δεν εφαρμόζεται αν τα άνω κακουργήματα στρέφονται κατά του Δημοσίου, Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και ΟΤΑ.

Αν σας φάνηκε χρήσιμο, μπορείτε να το μοιραστείτε: