Πώς γίνεται η κατάσχεση εις χείρας τρίτου όταν ο τρίτος είναι κάτοικος εξωτερικού;
Πώς γίνεται η κατάσχεση εις χείρας τρίτου όταν ο τρίτος είναι κάτοικος εξωτερικού. Μια πολύ ενδιαφέρουσα απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών εξεδόθη μόλις πρόσφατα και αναλύει τόσο σε νομικό όσο και σε πραγματικό επίπεδο τη δυνατότητα των δανειστών να κατάσχουν εις χείρας τρίτης εταιρίας με έδρα το εξωτερικό.
Το σκεπτικό της αποφάσεως περιγράφει τη διαδικασία και τον τύπο του κατασχετηρίου εις χείρας τρίτου όταν ο δανειστής επιχειρεί να δεσμεύσει εις χείρας της τρίτης εταιρίας ποσό απαίτησης που έχει καταστεί τελεσίδικο με δικαστική απόφαση είτε συντηρητικής κατάσχεσης είτε αναγκαστικής άλλης χώρας από αυτήν της επβολής της κατάσχεσης.
Στη προκειμένη περίπτωση το δικαστήριο απασχολήθηκε με περίπτωση εκδίκασης ανακοπής και αγωγής αποζημιώσεως του άρθρου 986 ΚΠολΔ, με αίτημα από τη πλευρά των ανακοπτόντων, την αναγνώριση της παράλειψης υποβολής δήλωσης (που εξομοιούται με αρνητική δήλωση τρίτου) ως καταφατικής και το συνακόλουθο αίτημα να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του τρίτου, εις ολόκληρον με τον οφειλέτη για καταβολή του ποσού της οφειλής και να δεσμεύθεί εις χείρας του τρίτου κάθε οφειλόμενο ποσό από συγκεκριμένη αιτία (τίμημα πώλησης).
Το δικαστήριο απέρριψε την ανακοπή και δεν επέτρεψε τη δέσμευση ποσών σε βάρος του τρίτου που είχε έδρα την αλλοδαπή επειδή:
Α) Στο χώρο του ελληνικού αστικού δικονομικού δικαίου δεν ορίζεται ρητά εάν οι διατάξεις που ρυθμίζουν την κατάσχεση απαιτήσεων στα χέρια τρίτου εφαρμόζονται και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες είτε ο καθ` ου η εκτέλεση οφειλέτης, είτε ο τρίτος κατοικούν στο εξωτερικό.
Β) Η διάταξη του άρθρου 985 ΚΠολΔ, η οποία επιβάλλει στον τρίτο το βάρος της δηλώσεως εντός οκταήμερης προθεσμίας από τη λήψη του κατασχετηρίου εγγράφου ενώπιον του γραμματέα του ειρηνοδικείου του τόπου της κατοικίας του, σχετικά με την ύπαρξη και το ύψος της απαιτήσεως, δύσκολα μπορεί να εφαρμοσθεί, εάν ο τρίτος κατοικεί στο εσωτερικό αλλοδαπής έννομης τάξεως. Αυτό συμβαίνει, διότι στην τελευταία περίπτωση η διάταξη εμφανίζεται να προσδιορίζει τη διεθνή δικαιοδοσία και την τοπική αρμοδιότητα αλλοδαπών δικαστηρίων, ενώ επίσης ιδρύει πλάσμα δικαίου, το οποίο αφορά διαδικαστική πράξη, που διενεργείται σε αλλοδαπή έννομη τάξη και συνεπώς είναι δυνατόν να διέπεται μόνο από την τελευταία.
Γ) Σε αντίθεση με το γερμανικό και γαλλικό δίκαιο, τα οποία καθιερώνουν μόνον απλή υποχρέωση παροχής πληροφοριών, το ελληνικό δίκαιο επιβάλλει στον τρίτο το βάρος να προβεί σε δήλωση, που συνιστά διαδικαστική πράξη (βλ. Μπρίνια, Αναγκαστική Εκτέλεσις, III, παρ. 460, σ. 1375).
Δ) Η καταφατική δήλωση αποτελεί, κατά τη διάταξη του άρθρου 989 ΚΠολΔ, τίτλο εκτελεστό κατά του τρίτου, με τον οποίο ο δανειστής μπορεί να επισπεύσει εναντίον του αναγκαστική εκτέλεση για να εισπράξει τηγ κατασχεθείσα απαίτηση.
Ε) Εφόσον, λοιπόν, η διάταξη του άρθρου 985 ΚΠολΔ διέπει την επιχείρηση μιας διαδικαστικής πράξης εκ μέρους του τρίτου, δεν είναι δυνατή η εφαρμογή της όταν ο τρίτος κατοικεί ή διαμένει στο εξωτερικό, εφόσον τότε το κανονιστικό της εύρος θα υπερέβαινε τα όρια της ημεδαπής έννομης τάξης.
ΣΤ) Τα εμπόδια που ανακύπτουν λόγω της αδυναμίας εφαρμογής της προαναφερθείσας διάταξης δεν είναι δυνατόν να αρθούν, ακόμα και αν κάποιος προσπαθήσει να συνδυάσει την εφαρμογή των διατάξεων του ημεδαπού δικαίου με εκείνη των διατάξεων της έννομης τάξεως στην οποία κατοικεί ή διαμένει ο τρίτος, εφόσον βέβαια οι τελευταίες προβλέπουν τη δυνατότητα του τρίτου να προβεί σε σχετική δήλωση. Εφόσον η διάταξη του άρθρου 985 παρ. 2 ΚΠολΔ επιβάλλει να γίνει η δήλωση στη γραμματεία συγκεκριμένου δικαστηρίου, περαιτέρω δε αυτή χαρακτηρίζεται ως διαδικαστική πράξη, δεν είναι δυνατόν να ληφθεί υπόψη δήλωση που θα γίνει κατά το αλλοδαπό δικονομικό δίκαιο, ενώπιον ενός αλλοδαπού οργάνου και κυρίως δεν θα χαρακτηρίζεται ως διαδικαστική πράξη, αλλά ως απλή παροχή πληροφοριών.
Ζ) Ακόμα, όπως και στην περίπτωση που η έννομη τάξη της κατοικίας του τρίτου ρυθμίζει πανομοιότυπα με την ελληνική δικονομική έννομη τάξη τη δήλωση του τρίτου, χαρακτηρίζοντας την ως διαδικαστική πράξη, δημιουργούνται πάλι σημαντικά προβλήματα, η υπέρβαση των οποίων είναι ιδιαίτερα δυσχερής. Αλλοδαπές διαδικαστικές πράξεις αναπτύσσουν υπό προϋποθέσεις έννομες συνέπειες στην ημεδαπή έννομη τάξη, το περιεχόμενο και το εύρος των οποίων προσδιορίζονται, ωστόσο, από τους κανόνες της έννομης τάξης προέλευσης της διαδικαστικής πράξης.
Τι γίνεται στη περίπτωση που ο τρίτος υποβάλλει καταφατική δήλωση στη γραμματεία του δικαστηρίου της κατοικίας του στην Αλλοδαπή;
Συνεπώς, εάν ο τρίτος προβεί σε καταφατική δήλωση σχετικά με την ύπαρξη της απαίτησης στη γραμματεία του δικαστηρίου του τόπου της κατοικίας του, όχι βεβαίως κατ` εφαρμογή του άρθρου 985 παρ. 2 ΚΠολΔ, αλλά απλά και μόνο λόγω της εγγύτητας του τόπου κατοικίας του με το Δικαστήριο, η δήλωση αυτή δεν βοηθά ιδιαίτερα τον κατάσχοντα δανειστή, εάν ο τρίτος στη συνέχεια δεν του καταβάλει εκούσια το ποσό της απαίτησης.
Για ποιον λόγο δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής το άρθρο 989 ΚΠολΔ;
Αυτό συμβαίνει αφού για τους πιο πάνω λόγους αποκλείεται επίσης και η εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 989 ΚΠολΔ, σύμφωνα με την οποία η καταφατική δήλωση του τρίτου αποτελεί τίτλο εκτελεστό εναντίον του, με τον οποίο ο δανειστής μπορεί να επισπεύσει αναγκαστική εκτέλεση για την ικανοποίηση της απαιτήσεώς του. Ο χαρακτηρισμός της δήλωσης που γίνεται στη γραμματεία αλλοδαπού Δικαστηρίου ως εκτελεστού τίτλου διέπεται αποκλειστικά από το δικονομικό δίκαιο της έννομης τάξης του πιο πάνω Δικαστηρίου, έτσι ώστε να μην είναι δυνατόν να εφαρμοσθεί η διάταξη του άρθρου 989 ΚΠολΔ.
Ποιές συνέπειες επέρχονται με τη παράλειψη του τρίτου για δήλωση και πως αυτό επηρεάζει τη νομική φύση της δήλωσης τρίτου κατά τον ΚΠολΔ;
Εξάλλου, αν ο τρίτος παραλείψει να προβεί σε οποιαδήποτε δήλωση, η παράλειψη δεν είναι δυνατόν να ισχύσει κατά πλάσμα δικαίου ως αρνητική δήλωση, αφού δεν μπορεί να εφαρμοσθεί και η διάταξη του άρθρου 985 παρ. 3 ΚΠολΔ. Η αρνητική δε δήλωση προκαλεί σοβαρά προβλήματα, τα οποία ανάγονται στις δυνατότητες αμφισβήτησής της από τον κατάσχοντα δανειστή, αφού τίθεται θέμα εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 986 ΚΠολΔ, η οποία δίνει στον επισπεύδοντα δανειστή δικαίωμα άσκησης ανακοπής κατά της δήλωσης του τρίτου ενώπιον του κατά τις ημεδαπές δικονομικές διατάξεις καθ’ ύλην και κατά τόπον αρμόδιου δικαστηρίου.
Ωστόσο, η τελευταία διάταξη δεν είναι δυνατόν να εφαρμοσθεί πέρα από τα όρια της ημεδαπής έννομης τάξης.
Είναι δε προφανές ότι σε περίπτωση που ο τρίτος κατοικεί στο εξωτερικό, η δυνατότητα άσκησης ενδίκων βοηθημάτων κατά διαδικαστικών πράξεων, που διενεργούνται στο εσωτερικό αλλοδαπής έννομης τάξης και διέπονται από τις διατάξεις της, προσδιορίζεται αποκλειστικά από το δικονομικό δίκαιο της τελευταίας. Το ίδιο συμβαίνει και με τη ρύθμιση της καθ’ ύλην και κατά τόπο αρμοδιότητας των δικαστηρίων σχετικά με την εκδίκαση των προαναφερθέντων ενδίκων βοηθημάτων. Συνεπώς, δεν είναι δυνατή η εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 986 ΚΠολΔ στις περιπτώσεις που ο τρίτος κατοικεί στο εξωτερικό (βλ. Δ. Τσικρικά, Ζητήματα από την επίδοση πράξεως της αναγκαστικής εκτελέσεως, 2002, σελ. 148 επ.).
Πώς γίνεται η κατάσχεση εις χείρας τρίτου και Πώς μπορεί να έχει αποτέλεσμα η κατάσχεση εις χείρας τρίτου, όταν ο τρίτος έχει έδρα στο εξωτερικό;
Η κατάσχεση στα χέρια τρίτου που κατοικεί ή διαμένει ή έχει την έδρα του στην αλλοδαπή έχει εντέλει περισσότερες πιθανότητες να είναι αποτελεσματική, αν καταστεί δυνατή η επίδοση του κατασχετηρίου στην ημεδαπή, π.χ. αν ο τρίτος έχει στην ημεδαπή αντίκλητο.
Ποιες δυνατότητες υπάρχουν για τον δανειστή να προβεί σε κατάσχεση εις χείρας τρίτου με αποτέλεσμα στην αλλοδαπή;
Όταν επιδιώκει να κάνει χρήση του μέσου της κατάσχεσης στα χέρια τρίτου, αλλά χρειάζεται να στραφεί κατά οφειλέτη ή τρίτου που κατοικούν ή εδρεύουν στην αλλοδαπή, ο δανειστής που έχει αποκτήσει δικαστική απόφαση ή άλλον εκτελεστό τίτλο στην Ελλάδα έχει στη διάθεσή του έτερη δυνατότητα, η οποία συνίσταται στην κήρυξη της εκτελεστότητας του ελληνικού εκτελεστού τίτλου στην αλλοδαπή και στη συνέχεια στην επίσπευση της διαδικασίας της κατάσχεσης στα χέρια τρίτου, όπως αυτή προβλέπεται από τη νομοθεσία του κράτους όπου κηρύχθηκε η εκτελεστότητα.
